Στο διαδίκτυο τα verba γίνονται scripta

 

Με το διαδίκτυο έχουμε την εντύπωση ότι έχουν ειπωθεί τα πάντα, έχουν γραφτεί τα πάντα, έχουν συζητηθεί τα πάντα.

Τουλάχιστον έτσι νοιώθω εγώ, όταν περνάω τον χρόνο μου στα λεγόμενα "σόσιαλ" όπου όλοι φλυαρούν αδιάκοπα γραπτώς. Εκεί αποκαλύπτονται οι ανθρώπινοι χαρακτήρες σ'όλο το μήκος και το πλάτος τους, σ'όλο το βάθος και τη ρηχότητά τους. Με την καλωσύνη τους ή την αφέλειά τους, με την κακία, την χυδαιότητα, την σκληρότητά τους. (Ειδικά όσοι χρησιμοποιούν ψευδώνυμο, δεν μπορούν τελικά να κρυφτούν. Θέλουν να το βροντοφωνάξουν αυτό που είναι στ'αλήθεια, στον πυρήνα της ψυχής τους, αυτό που στην "πραγματική ζωή" έχουν καταπιέσει). Άλλοι αποδεικνύονται λογικοί, άλλοι θεότρελοι, παράφρονες. Πολλοί είναι γλυκανάλατοι, μοιράζουν σιροπιαστές ευχές και καλημέρες δεξιά κι αριστερά, επιδίδονται σε δήθεν λογοτεχνικά ή ηθογραφικά γραμμένα σχόλια, άλλοι εκτοξεύουν βρισιές και βωμολοχίες απερίγραπτες ενώ αρκετοί θεωρούν ότι έχουν αναλάβει κάποιο ρόλο καθοδηγητή ή ιεροκήρυκα της new age εποχής και μας βομβαρδίζουν με μηνύματα θετικής σκέψης και αισιοδοξίας. Για κάποιο λόγο πιστεύουν πως κατέχουν το κλειδί της δικής μας ευτυχίας.

Το διαδίκτυο είναι κυρίως ένα μέσον, στο οποίο εκθέτουμε την ματαιοδοξία μας. Πριν την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πού εκδηλώναμε αυτή την ματαιοδοξία; Πού επιδεικνύαμε την ομορφιά μας; Πού εκτονώναμε την επιθετικότητά μας; Πού διοχετεύαμε όλη μας την ανάγκη για επικοινωνία; Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που ξέρω, του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου, είναι σαν να φωνάζουμε προς τους άλλους:"προσέξτε με!" Υπάρχει μεγάλη έλλειψη προσοχής, έλλειψη αγάπης ίσως. Κανείς δεν θέλει να κρυφτεί ή να περάσει απαρατήρητος, όλοι ζητούν να τους δώσεις σημασία, το βλέπεις  στις εξυπνάδες που γράφουν, στον επιθετικό τους τρόπο, το βλέπεις ότι θέλουν να προκαλέσουν για να τους δώσεις λίγο απ'τον χρόνο σου.

Καμμιά φορά, σπανίως, έχεις και ευχάριστες εκπλήξεις. Ένας που τον πίστευες ρηχό, αφήνει να φανεί μια βαθιά σκέψη του, ένας άλλος που τον νόμιζες αδιάφορο, αποδεικνύει με τα γραφόμενά του ότι είναι ευαίσθητος και διακριτικός.

Η διαδικτυακή μας ζωή, η εικονική μας πραγματικότητα δεν αποτελεί μυστήριο. Γράφουμε και αποθηκεύουμε για την...αιωνιότητα σκέψεις και σχόλια που χωρίς το ίντερνετ δεν θα είχαμε ίσως την δυνατότητα να εκφράσουμε. Επί παντός επιστητού χωρίς τον φόβο εκδότου ή επιμελητού. Στο διαδίκτυο τα verba γίνονται scripta και μένουν για πάντα καθώς φυλάσσονται σε τεράστιους σέρβερ που καταναλώνουν ενέργεια. Κάθε μια ασήμαντη σκέψη μας της στιγμής, κάθε αντίδραση στην επίσης επιπόλαιη σκέψη κάποιου άλλου πληκτρολογείται και υποβάλλεται σε όλη την ανθρωπότητα που μπορεί να την δεχτεί, να την απορρίψει, να την σχολιάσει.

Ειδικά εμείς, στα ελληνικά, δεν κινδυνεύουμε ακόμα από την λογοκρισία. Κι έτσι αφήνουμε αχαλίνωτο το συνειδητό και το υποσυνείδητό μας, καθώς τα όρια μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής παρέας είναι θολά στον ψηφιακό κόσμο. Από τότε που μάθαμε τη λέξη "τοξικός" σε συνάρτηση με τους ανθρώπους και όχι πια με τις χημικές ουσίες, την βάζουμε και στα λάχανα. Τοξικό άτομο, διχαστικός λόγος, πόσα καινούρια φρούτα ξεφύτρωσαν μαζί μ'όλους αυτούς τους ασυγκράτητους χρήστες του ίντερνετ που κρίνουν, κατακρίνουν, δικάζουν, καταδικάζουν τους πάντες και τα πάντα χωρίς σταματημό. Η κάθε καταπιεσμένη γνώμη του κάθε πικραμένου αποκτά ξαφνικά βαρύτητα (στη φαντασία του πικραμένου...)

Μέσω του διαδικτύου οι μεγάλοι, οι αποκαλούμενοι περιφρονητικά από τους κατιόντες boomers, φαίνονται άπληστοι και αντι-οικολόγοι στους πιο νέους ενώ, αντιστρόφως, οι νέοι φαίνονται ολίγον...ούφο στους μεγαλύτερους καθώς δεν παραδέχονται πλέον εθνική ή θρησκευτική ταυτότητα, μόνο σεξουαλική και διατροφική (vegan, vegetarian κ.ο.κ.) Οι νέοι φαίνονται στους μεγαλύτερους σαν νά'χουν γίνει εκουσίως πειραματόζωα σε ένα 1984 του Όργουελ.

Όταν εμείς οι ενήλικες δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε από τις οθόνες που τρέφουν τον ναρκισσισμό μας, καταλαβαίνουμε ότι είναι αδύνατον να ζητάμε κάτι τέτοιο από τα παιδιά μιας γενιάς που γεννήθηκε με το κινητό στο χέρι. Ίσως για μας να μοιάζει αφύσικος αυτός ο τρόπος ζωής αλλά για εκείνα είναι απολύτως φυσιολογικός. Έχει περιγράψει ωραία, με θαυμασμό και δέος αλλά και με επιστημονικό τρόπο την καινούρια γενιά ο Michel Serres στον "Μικρό αντίχειρα" (Petite Poucette):  

...

Δεν έχουν πλέον τον ίδιο εγκέφαλο.

Με το κινητό τους έχουν πρόσβαση σε όλους τους ανθρώπους, με το GPS σε όλους τους τόπους, με το διαδίκτυο σε όλη τη γνώση.

...

Δεν κατοικούν πλέον στον ίδιο χώρο.

Χωρίς εμείς να το αντιληφθούμε, γεννήθηκε ένας καινούριος άνθρωπος, στην διάρκεια ενός μικρού διαστήματος, αυτού που μας χωρίζει από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο καινούριος άνθρωπος δεν έχει πια το ίδιο σώμα, τις ίδιες ελπίδες για την ζωή, δεν κατοικεί πλέον στον ίδιο χώρο, δεν επικοινωνεί με τον ίδιο τρόπο, δεν αντιλαμβάνεται τον ίδιο εξωτερικό κόσμο, δεν ζει στην ίδια φύση. Παιδιά γεννημένα με επισκληρίδιο κατόπιν οικογενειακού προγραμματισμού, δεν φοβούνται πλέον τον ίδιο θάνατο...

...

Η ζωή των παιδιών δεν χωρίζεται σε μια πρώτη περίοδο αναλογική και σε μια δεύτερη ψηφιακή. Γεννήθηκαν και μεγαλώνουν μέσα στην ψηφιακή, την παίζουν στα δάχτυλα ή στους μικρούς τους αντίχειρες σύμφωνα με τον Serres. Είναι μια εποχή με πρωτοφανή χαρακτηριστικά για εμάς της παλιότερης γενιάς που αφήνουμε το διαδίκτυο να μας εκθέτει ανεπανόρθωτα καθώς δεν ξέρουμε πώς να πλεύσουμε σωστά στον ωκεανό του με τα παλιά μας σκάφη. Είναι μια εποχή που ανήκει στους νέους του θαυμαστού καινούριου κόσμου που μεγάλωσαν μ'αυτό και ξέρουν τις τρικυμίες και τις φουρτούνες του, γνωρίζουν πώς να σερφάρουν με επιτυχία πάνω στο κύμα με τα δικά τους αξιόπλοα σκαριά.

Αλλά τι κάθομαι και αραδιάζω τώρα; Για το θέμα αυτό τα πάντα έχουν ήδη ειπωθεί...

Λητώ Σεϊζάνη

Ιούνιος 2023

Δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό Νέο Πλανόδιον στις 25.07.23